Phân tích SWOT là một công cụ đơn giản và hữu hiệu nhất để hoạch định ra chiến lược hiệu quả cho doanh nghiệp không chỉ trong lĩnh vực marketing mà còn cả trong kinh doanh. Nhờ mô hình SWOT, doanh nghiệp có thể nhận biết điểm mạnh, điểm yếu của mình để từ đó có thể cải thiện và phát huy, giảm thiểu được rủi ro. Vậy SWOT là gì? Ma trận SWOT của một doanh nghiệp bao gồm những gì và đánh giá SWOT có cần thiết cho doanh nghiệp hay không? Cùng tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết dưới đây!
Mục Lục
SWOT là gì?
SWOT là gì? đây là viết tắt của 4 yếu tố: Strengths – Điểm mạnh, Weaknesses – điểm yếu, Opportunities – Cơ hội và Threats – Thách thức. Đây là một mô hình nổi tiếng trong phân tích kinh doanh của doanh nghiệp.
Mô hình SWOT hay còn gọi là ma trận SWOT là mô hình phân tích kinh doanh nổi tiếng mà mọi doanh nghiệp có thể sử dụng để có định hướng đúng đắn giúp cải thiện tình hình kinh doanh và xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển.
Trong đó, yếu tố nội bộ trong doanh nghiệp là điểm mạnh và điểm yếu. Ví dụ như vị trí địa lý, danh tiếng, đặc điểm,… các yếu tố này là yếu tố nội bộ và có thể tự thay đổi được.
Yếu tố bên ngoài bao gồm cơ hội và rủi ro. Ví dụ như đối thủ, nguồn cung ứng, thị trường,… những yếu tố bên ngoài này doanh nghiệp không thể tự kiểm soát được.
SWOT là gì? Ma trận SWOT là gì? (Ảnh: Internet)
>>> Có thể bạn quan tâm: Ma trận Ansoff là gì
Phân tích SWOT là gì?
Phân tích SWOT là một bước quan trọng để xây dựng nên một chiến lược sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp. Thông qua phân tích 4 yếu tố: Strengths (Điểm mạnh), Weaknesses (Điểm yếu), Opportunities (Cơ hội), Threats (Thách thức) để xác định mục tiêu chiến lược và hướng đi cho doanh nghiệp.
Phân tích mô hình SWOT có thể được áp dụng cho các tổ chức, doanh nghiệp hoặc dự án riêng lẻ sắp được doanh nghiệp triển khai.
Phân tích ma trận SWOT doanh nghiệp bao gồm:
- Thế mạnh: Dự án hoặc đặc điểm của doanh nghiệp đem lại lợi thế cạnh tranh so với đối thủ.
- Điểm yếu: Dự án hoặc đặc điểm doanh nghiệp có những yếu thế hơn so với đối thủ.
- Cơ hội: Có thể khai thác các nhân tố môi trường để đem lại được lợi thế
- Thách thức: Các nhân tố môi trường có thể gây tác động tiêu cực đến dự án hoặc doanh nghiệp.
Phân tích SWOT là gì? Ma trận SWOT của một doanh nghiệp (Ảnh: Internet)
SWOT được áp dụng trong lĩnh vực nào?
Việc phân tích ma trận SWOT là kỹ thuật chiến lược thường được cá nhân hoặc tổ chức sử dụng để xác định điểm mạnh, điểm yếu, những cơ hội và thách thức trong quá trình xây dựng kế hoạch cho dự án cũng như cạnh tranh trên thương trường. Doanh nghiệp có thể sử dụng phân tích SWOT để làm rõ mục tiêu đầu tư, xác định những yếu tố chủ quan – khách quan có thể ảnh hưởng đến quá trình thực hiện và đạt được mục tiêu.
Phân tích SWOT là gì thì việc xác định mô hình SWOT này cực kỳ quan trọng. Đây sẽ là bước quyết định cho các bước tiếp theo cho doanh nghiệp để đạt được mục tiêu. Nếu không, doanh nghiệp cần thay đổi mục tiêu và làm lại quá trình phân tích, đánh giá SWOT.
Ma trận SWOT của một doanh nghiệp được thể hiện thế nào. Bạn có thể tham khảo ví dụ về mô hình SWOT dưới đây:
- Lập kế hoạch
- Xây dựng ý tưởng
- Đưa ra các quyết định
- Phát triển những điểm mạnh
- Loại bỏ hoặc hạn chế nhất những điểm yếu.
- Giải quyết các vấn đề cá nhân như nguồn lực tài chính, cơ cấu tổ chức, nhân viên,…
Ưu – Nhược điểm của phân tích SWOT là gì?
Ưu điểm
- Miễn phí: Ưu điểm lớn nhất phải kể đến của phân tích SWOT là không có chi phí liên quan. Đây là quá trình phân tích mà bất kỳ người làm kinh doanh nào cũng có thể hoàn thành hợp lý nhất, do đó không bắt buộc có sự tham gia của những nhà tư vấn hoặc chuyên gia. Đây là một phương pháp phân tích các dự án, đưa ra những đề xuất trong doanh nghiệp một cách hiệu quả dù ở bất kỳ ngành nghề nào.
- Kết quả quan trọng: Ma trận SWOT chính là đi phân tích những điểm mạnh, điểm yếu, những cơ hội, thách thức của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp thường sẽ tối đa hóa điểm mạnh, hạn chế các điểm yếu để tận dụng, nắm bắt những cơ hội, vượt qua rủi ro mà mình đã lường trước được để đạt được mục tiêu cuối cùng là mang lại hiệu quả kinh doanh.
- Ý tưởng mới: Một lợi ích phải kể đến của ma trận SWOT là gì, đó là giúp doanh nghiệp có thêm những ý tưởng mới. Khi phân tích SWOT sẽ có những vấn đề hiện ra, điều này không chỉ giúp doanh nghiệp nhận thức được những lợi thế và những mối lo ngại xảy ra mà còn giúp doanh nghiệp lên kế hoạch chuẩn bị cho những rủi ro nếu có trong tương lai được hiệu quả.
Ưu và nhược điểm của phân tích SWOT là gì – Mô hình SWOT trong giáo dục được áp dụng hiệu quả (Ảnh: Internet)
Nhược điểm
- Kết quả phân tích chưa chuyên sâu: Thông thường, việc phân tích SWOT khá đơn giản và thường không có sự phản biện. Nếu doanh nghiệp chỉ dựa vào việc phân tích SWOT để chuẩn bị cho dự án thì không đủ để định hướng và đánh giá các mục tiêu. Rất nhiều vấn đề không thể giải quyết được nếu chỉ đưa ra được các điểm mạnh và điểm yếu.
- Nghiên cứu bổ sung cần thiết: Để ma trận SWOT thành công, đòi hỏi nhiều hơn về những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức. Một bản phân tích SWOT kỹ lưỡng cần xem xét quy mô, cơ hội của các rủi ro để xác định xem điều đó có liên quan đến những điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệp hay không. Kỹ thuật phân tích SWOT khá đơn giản và dễ nắm bắt. Tuy nhiên, bạn cần tập trung nhiều nghiên cứu khác để có một cái nhìn tổng quan và bao quát hơn.
- Phân tích chủ quan: Việc phân tích SWOT có thể bị tác động bởi các ý kiến chủ quan hoặc thiên vị của người phân tích. Việc phân tích SWOT cũng dễ trở nên lỗi thời bởi các dữ liệu đầu vào cho việc phân tích. Để việc phân tích hiệu quả và đưa ra các quyết định kinh doanh chính xác, các dữ liệu cung cấp phải đáng tin cậy, có liên quan và có thể so sánh được.
>>> Xem thêm: Ma trận GE là gì? Đặc điểm và ứng dụng của GE Matrix
Hướng dẫn xây dựng Ma trận SWOT cho doanh nghiệp
Thông thường, SWOT được trình bày ở dạng ma trận 4 ô vuông đại diện cho 4 yếu tố chính. Tuy nhiên, bạn có thể trình bày theo từng mục dưới dạng danh sách hoặc tùy ý của mỗi người.
Khi đã thống nhất được cách trình bày SWOT hoàn chỉnh, các ý trong 4 yếu tố sẽ được liệt kê theo thứ tự ưu tiên giảm dần.
Sau khi đã tìm hiểu Ma trận SWOT là gì, duavang.net sẽ tổng hợp cho bạn một số tham khảo khi phân tích SWOT dưới đây:
Strength – Điểm mạnh
Yếu tố đầu tiên của Ma trận SWOT là Strength hay điểm mạnh, nó bao gồm các mục sau:
Ma trận SWOT của một doanh nghiệp – Strength (Thế mạnh) (Ảnh: Internet)
Đây là yếu tố mà doanh nghiệp làm cực kỳ tốt, ví dụ như ý tưởng bán hàng độc đáo, môi trường làm việc tốt, bộ máy lãnh đạo xuất sắc, nguồn nhân lực tuyệt vời,…
Bạn có thể tự đặt câu hỏi để mở rộng được yếu tố Điểm mạnh bằng cách liệt kê những câu hỏi xoay quanh về thế mạnh của doanh nghiệp như:
- Khách hàng yêu thích đặc điểm nào về sản phẩm hay doanh nghiệp của bạn?
- Đặc tính thương hiệu (brand attribute) nào của doanh nghiệp bạn là thu hút nhất?
- Doanh nghiệp có những ý tưởng bán hàng độc đáo nào đang ấp ủ?
- Những tài nguyên nào mà chỉ doanh nghiệp bạn có mà đối thủ không có?
- Câu trả lời cho các câu hỏi trên sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng thể và xác định được điểm mạnh cốt lõi của doanh nghiệp.
Hãy cân nhắc những lợi thế từ góc nhìn của bạn cùng ngành và của cả khách hàng. Ngoài ra, bạn cần tìm hiểu cả đối thủ của mình.
Ví dụ, nếu tất cả đối thủ khác đều cung cấp sản phẩm chất lượng cao thì nếu bạn có những sản phẩm tốt cũng chưa chắc đó là lợi thế.
Weakness – Điểm yếu
Nếu quá tự tin vào lợi thế của mình thì đó sẽ trở thành điểm yếu cho doanh nghiệp, khi đó doanh nghiệp sẽ không thể nhìn ra các thiếu sót của họ cần phải thay đổi.
Điều gì dẫn đến kế hoạch kinh doanh thời điểm vừa rồi không có kết quả? Đó có thể bắt nguồn từ một hoặc nhiều yếu điểm. Bạn có thể tìm được câu trả lời bằng việc tham khảo một số câu hỏi dưới đây để tìm ra các điểm yếu trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp mình:
Khách hàng không thích điều gì về sản phẩm hay doanh nghiệp bạn?
- Những vấn đề, khiếu nại thường được khách hàng của bạn đề cập trong các review đánh giá là gì?
- Vì sao khách hàng của bạn lại hủy đơn hoặc không hoàn thành/không thực hiện giao dịch?
- Thuộc tính thương hiệu tiêu cực mà doanh nghiệp đang vướng phải?
- Những thách thức hay trở ngại lớn nhất của kênh bán hàng hiện tại là gì?
- Những tài nguyên nào mà bạn thiếu sót so với đối thủ?
Cũng tương tự điểm mạnh, bạn cần có cái nhìn tổng quan cả chủ quan và khách quan nhất về điểm yếu của doanh nghiệp như: Đối thủ của bạn có đang làm tốt không? Những yếu điểm mà bạn không nhận ra nhưng người khác lại nhìn thấy? Bạn hãy thẳng thắn đối diện và thành thật với những điểm yếu của mình.
Ma trận SWOT là gì – Điểm yếu trong mô hình SWOT (Ảnh: Internet)
Opportunity – Cơ hội
Yếu tố tiếp theo cần phân tích trong Ma trận SWOT của một doanh nghiệp chính là cơ hội – Opportunity. Cơ hội có thể hiểu như: Doanh nghiệp đang sở hữu lượng khách hàng tiềm năng lớn nhờ đội ngũ marketing? Doanh nghiệp đang phát triển ý tưởng sáng tạo mới sẽ tạo ra bùng nổ mới?…
Tất cả các cơ hội của doanh nghiệp được tạo ra có thể được tận dụng từ:
- Xu hướng thị trường và công nghệ
- Thay đổi các chính sách của chính phủ trong lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp.
- Xu hướng của người tiêu dùng
- Sự kiện của địa phương
- Sự thay đổi về lối sống, xã hội, dân số,…
- Một số câu hỏi gợi ý giúp doanh nghiệp nắm bắt được cơ hội:
- Làm thế nào để cải thiện quy trình bán hàng, hỗ trợ khách hàng đang có và khách hàng tiềm năng?
- Những phương tiện truyền thông nào sẽ thúc đẩy được sự chuyển đổi khách hàng?
- Làm thế nào để tìm kiếm những Guru trong ngành hàng nhiều hơn nữa ủng hộ thương hiệu?
- Phương pháp để tối ưu quy trình làm việc giữa các phòng ban trong doanh nghiệp hiệu quả?
- Công cụ, ngân sách hay tài nguyên nào khác mà doanh nghiệp chưa tận dụng khai thác hết không?
- Những kênh quảng cáo tiềm năng nào mà doanh nghiệp chưa khai thác không?
Giải pháp tốt nhất cho doanh nghiệp chính là tìm những cơ hội được tạo ra từ điểm mạnh của mình. Ngoài ra, những điểm yếu sau khi được khắc phục có thể tạo ra cơ hội mới hay không cũng cần chú ý.
Phân tích SWOT là gì đó chính là mọi thứ mà bạn có thể làm để giúp doanh nghiệp cải thiện doanh số hay thúc đẩy sứ mệnh doanh nghiệp.
Ma trận SWOT của một doanh nghiệp – Cơ hội trong mô hình SWOT (Ảnh: Internet)
Threat – Thách thức
Yếu tố cuối cùng trong Ma trận SWOT là Threat – Thách thức, các mối đe dọa hay rủi ro đến khả năng tăng trưởng hay thành công của doanh nghiệp.
Rủi ro trong doanh nghiệp có thể bao gồm các yếu tố: xuất hiện đối thủ cạnh tranh mới, rủi ro trong xoay chuyển tài chính, thay đổi về pháp luật, hay những thứ có thể tác động tiêu cực đến kế hoạch kinh doanh và tương lai của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, có nhiều rủi ro tiềm tàng mà doanh nghiệp gặp phải mà không thể lường trước được như: biến động thị trường, thay đổi môi trường pháp lý, rủi ro nội bộ như lương thưởng không hợp lý,… đều cản trở đến sự phát triển của doanh nghiệp.
SWOT là gì – Rủi ro trong mô hình SWOT (Ảnh: Internet)
Ứng dụng của Ma trận SWOT là gì?
Các chiến lược trong ma trận SWOT
Việc đánh giá cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp thường sử dụng phân tích PEST. Đây là phân tích toàn cảnh môi trường kinh doanh của doanh nghiệp dựa trên các yếu tố: Chính trị (P), Kinh tế (E), Xã hội (S) và Công nghệ (T). Việc phân tích này sẽ giúp bạn tránh việc bỏ qua những yếu tố bên ngoài như thay đổi công nghệ trong ngành hay các quy định mới của nhà nước.
Mô hình SWOT có thể mở rộng khi có những câu hỏi phù hợp. Đây là kỹ thuật nâng cao để có thể loại bỏ những yếu tố trở ngại, thiết lập được cơ sở nền tảng và kích thích những ưu điểm của doanh nghiệp.
Các chiến lược thường được sử dụng:
- ST (maxi – mini): Sử dụng thế mạnh để loại bỏ những nguy cơ
- SO (maxi – maxi): Tận dụng tối đa những lợi thế để tạo ra cơ hội
- WO (mini – maxi): Khắc phục điểm yếu để phát huy những điểm mạnh.
- WT (mini – mini): Giải quyết các giả định tiêu cực, tập trung giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực nhằm hạn chế rủi ro.
Các chiến lược trong ma trận SWOT – Ví dụ về mô hình SWOT (Ảnh: Internet)
Ví dụ về mô hình SWOT của Vinamilk
Strengths – Điểm mạnh trong ma trận SWOT của Vinamilk
- Thương hiệu mạnh với hơn 40 năm xây dựng và phát triển
- Sản phẩm đa dạng, chất lượng cao, giá rẻ hơn sữa nhập khẩu, đáp ứng được nhu cầu và thị hiếu của mọi đối tượng.
- Mạng lưới phân phối phủ rộng khắp 63 tỉnh thành với hơn 250 nhà phân phối, 135.000 điểm bán hàng trên toàn quốc, xuất khẩu sang thị trường nước ngoài.
- Hệ thống phân phối đa kênh, khách hàng có thể dễ dàng mua tại các cửa hàng, siêu thị hay đặt mua trực tuyến trên các trang thương mại điện tử, website,..
- Đầu tư trang thiết bị và công nghệ hiện đại, chất lượng cao.
- Nguồn sữa tự nhiên chất lượng, trang trại đạt chuẩn quốc tế.
- Chiến lược marketing chuyên nghiệp, bài bản: Các chương trình PR, quảng cáo, marketing của Vinamilk đều rất chuyên nghiệp và mang tính nhân văn.
- Bộ phận nghiên cứu và phát triển sản phẩm lớn mạnh, lắng nghe phản hồi của người tiêu dùng.
- Tận dụng tốt phương tiện truyền thông qua mạng xã hội.
- Tiềm lực tài chính mạnh
Weaknesses – Điểm yếu trong ma trận SWOT của Vinamilk
- Chưa tự chủ được nguồn nguyên liệu: Nguồn nguyên liệu trong nước chưa đáp ứng đủ nhu cầu sản xuất, 70% vẫn từ nguyên liệu nhập khẩu. Do đó giá thành tăng lên.
- Thị phần sữa bột chưa cao: Không còn sự độc quyền trên thị trường sữa do sự cạnh tranh của các thương hiệu sữa nhập khẩu từ Hà Lan, Mỹ, Anh,…
Ví dụ về mô hình SWOT của Vinamilk – SWOT bản thân – Ví dụ về mô hình SWOT (Ảnh: Internet)
Opportunities – Cơ hội trong mô hình ma trận SWOT của Vinamilk
- Nguồn nguyên liệu đang nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ, thuế suất của nguyên liệu nhập khẩu giảm.
- Lượng khách hàng tiềm năng cao và có nhu cầu rất lớn. Có nhiều cơ hội để mở rộng thị phần và tăng trưởng.
- Đối thủ cạnh tranh đang yếu dần do tư duy người Việt dùng hàng Việt đang dần thay đổi, thúc đẩy cạnh tranh của các thương hiệu trong nước.
Threats – Thách thức trong mô hình ma trận SWOT của Vinamilk
- Thị trường cạnh tranh hơn do có nhiều đối thủ mạnh tham gia.
- Nguồn nguyên liệu đầu vào chưa ổn định
- Thị trường xuất khẩu nhiều rủi ro, nhiều khách hàng vẫn có tâm lý thích dùng sữa ngoại.
>>> Có thể bạn quan tâm: Chiến lược Marketing của Vinamilk
Kết
Việc nghiên cứu các chiến lược kinh doanh sẽ mất rất nhiều thời gian và công sức. Qua phân tích mô hình SWOT, doanh nghiệp có thể nhận biết được các điểm mạnh của bản thân, từ đó khắc phục những điểm còn hạn chế, yếu kém. Việc đó sẽ giúp doanh nghiệp nắm bắt được nhiều cơ hội để có thể xây dựng và phát triển vững chắc ngay cả trong việc lên kế hoạch cho các chiến lược marketing. Hy vọng bài viết trên đây sẽ giúp ích cho bạn khi tìm hiểu SWOT là gì và cách xây dựng ma trận SWOT trong doanh nghiệp.
Jasmine Vu – duavang.net
